Glasraam Lex Horn
Kunsthistorische waarde
In de voormalige passagiershal van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (KNSM) bevindt zich een groot meerdelig glasraam met haventaferelen uit 1956. Het heeft kunsthistorische waarde als een groot geëtst raam met een abstract figuratieve voorstelling. Mogelijk is het het grootste geëtste raam in Amsterdam. Het doet denken aan het gezandstraalde glasraam uit 1948 van Andries Copier in het ABN-gebouw op de Rotterdamse Coolsingel.
Het heeft ook kunsthistorische waarde als een groot glasraam van één van de belangrijkste monumentale kunstenaars, Lex Horn. Horn is opgeleid op de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten bij professor Campendonk en was lid van de Vereniging van beoefenaars der Monumentale Kunsten. Hij beoefende niet alleen wandschilderen maar maakte ook sgraffiti, tapijtontwerpen, glasappliqués, glas-in-betonramen, gezandstraalde ramen en intarsia. Eén van zijn glasappliqués (1956) is nog steeds de blikvanger op het station van Eindhoven.
Cultuurhistorische waarde
Het geëtste raam met de haventaferelen is in onderwerp afgestemd op de bijzondere beleving van de vertrekkende passagier die een zeereis gaat maken. Het raam in de Kompaszaal maakt deel uit van de geschiedenis van het KNSM-eiland en heeft herinneringswaarde. Het heeft daarin een ensemblewaarde met de andere monumentale kunstwerken in het gebouw: de wandschildering van Cuno van der Steene en de twee mozaïeken van Dirk ten Hoedt.
Horn maakte onder meer een wandschildering in de Amsterdamse Stadsschouwburg en ontwierp het betonreliëf met de wandschildering in het schoolgebouw op Krelis Louwenstraat 1 in Amsterdam. Eén van de drie sgraffiti die hij maakte in het voormalige Jan Swammerdam Instituut is herplaatst in het AMC. De andere twee worden herplaatst in de fietsenstalling op Amsterdam Centraal Station. In het boek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed over monumentale kunst Kunst van de wederopbouw Nederland 1940-1965, Experiment In Opdracht is een pagina besteed aan de monumentale kunstwerken van Lex Horn.
Architectuurhistorische waarde
De voormalige passagiershal van de KNSM dateert van circa 1925 en is in 1956 verbouwd door scheepsinterieurarchitect Johan van Tienhoven tot een luxueuze aankomst- en vertrekhal. Het grote geëtste raam van Horn heeft een beeldbepalende positie in de zaal die nu dienst doet als restaurant.