Sgraffito Jan Groenestein
Kunsthistorische waarde
Jan Groenestein kreeg in 1952 de opdracht om twaalf sgraffito’s te maken op de gevel van de bibliotheek van Artis aan Plantage Middenlaan 45. Ze hebben een kunsthistorische waarde als sgraffito’s in de realistische stijl. Ze zijn van waarde als kunstwerken van Groenestein, die binnen de monumentale kunstwereld één van de belangrijkste kunstenaars was. Hij was lid van de realisten en van de Vereniging van beoefenaars der Beeldende Kunsten (VbMK), die een ballotage hield op vakbekwaamheid. Realistische kunst is vaak geliefd door de verstaanbaarheid. En als erfgenaam van de Gemeenschapskunst hoort deze kunst niet in musea thuis, maar in een omgeving waar het gezien kan worden door het grote publiek. Groenesteins specialisme was het uitbeelden van dieren. Naast de vele opdrachten was hij docent op de Katholieke Leergangen en de Academie voor Bouwkunst, beide in Tilburg.
Cultuurhistorische waarde
Sgraffito is een zeldzame kunsttechniek die in Nederland vanaf 1890 sporadisch toegepast is, maar opbloeide in de wederopbouwjaren. De naoorlogse bloei duurde slechts 20 jaar. Met de sloop van de wederopbouwpanden zijn er al veel sgraffito’s vernietigd. De zeldzaamheidswaarde van sgraffito’s wordt steeds groter. Het is een kunsttechniek waarbij het muurvlak opgebouwd wordt uit verschillende gekleurde pleisterlagen, om daarin diepe en ondiepe vormen en lijnen te snijden en te krabben. Het creëert een muurreliëf van diverse gekleurde pleisterlagen, zoals een Engels dropje. Sgraffito komt van sgraffiare, het Italiaanse woord voor krabben. In Amsterdam heeft Groenestein nog zeker vijf kunstwerken gerealiseerd, waaronder een grote wandschildering in de Stadsschouwburg. Het meerdelige natuursteenmozaïek in het schoolgebouw in de Jan van Eyckstraat van de voormalige Christelijke HBS-A (nu het St. Ignatiusgymnasium) is in het boek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Kunst van de Wederopbouw in Nederland 1940-1965, Experiment In Opdracht, beschreven en ook in het boek Wand des Tijds van de adjunct-directeur van Kunst en Bedrijf, Tom Haartsen.
Architectuurhistorische waarde
De twaalf sgraffiti zijn van architectuurhistorische waarde als beeldbepalend op de zijgevel van de bibliotheek van Artis. Het gebouw is in 1867 ontworpen door architect Salm.